Vrienden Blijven

Leiden, maandag 19 april 2004

Lieve Liefdescursisten,

Een urgente liefdeskwestie vraagt mijn aandacht. De laatste tijd ontvang ik veel vragen over het fenomeen van 'vrienden blijven' nadat de romantische omgang is afgelopen. Of nu ja, afgelopen... een van de twee heeft cru de liefde opgezegd, al dan niet onder de dekmantel van overleg. En wat dan? Vrienden worden, klinkt het zalvend. Vraiment.

Eerder in de Liefdesverdriet-lessen heeft moi deze kwestie bondig samengevat in een enkele welgekozen woorden: zijn rozen tulpen? Neen. Daarmee was alles gezegd, maar nog niet begrepen. Vandaar dat deze week de gruwelijke post-romantische vriendschap aan de orde komt.

Het schijnt te bestaan, dat wil ik oprecht verklaren. De maman van uw Liefdesdocente heeft het waargenomen, zo verklaarde zij, maar nadere details werden helaas niet gegeven. Het ware nuttig geweest, voor uw en moi's heil.

Zelf heb ik aan geen enkele romance die iets betekende, een goede vriend overgehouden. Gelukkig niet! Daarvoor waren de hartstochten te groot. Die lieten zich niet ombouwen tot een gezellige vriendschap. Dat was een belediging geweest van de passie.

Onvermijdelijk kwamen moi en de voormalige amant dan ook uit bij het nooit-meer-zien-model, wat eerst pijnlijk was en vervolgens een opluchting, beide emoties even intens. Maar in geval van werkelijke nood, zoals een lijk in de schuur vinden of per ongeluk in het gevang raken (de volgorde kan ook anders wezen), kunnen moi en de voormalige amant elkaar toch te hulp roepen. Dit kan de persoonlijke liefdesillusie van uw docente vormen, want bewezen is die nog niet.

Post-romantische vriendschap ken ik dus niet. Ik verlang het evenmin, zoals u begrijpt. Laat een ieder een eigen weg gaan, zeg ik lankmoedig. Dat deden ze. De ene voormalige amant vertrok uit verlangen naar zichzelf hervinden naar het krankzinnigengesticht, een ander verhuisde naar Nergenshuizen wat au fond op hetzelfde neerkwam en een derde, nu ja, over het lot van sommigen kan men alleen maar zuchten.

Mindere hartstochten dan die ik koesterde laten zich wellicht wel transformeren tot vriendschap.Ik zal er geen kwaad woord over zeggen

Wat is dat dan, vriendschap, mediteert moi voor zich uit.

Mij dunkt, iets kostbaars, dat niet op afspraak aangeschaft kan worden. Het is een vorm van emotionele verbondenheid met waardering en zorg voor elkaar. "Een vriend zien huilen kan ik niet" zong Liesbeth List in navolging van Jacques Brel. Zo is dat.

Dat precies maakt de post-romantische vriendschap moeilijk. Daarin zijn vaak nog tranen aanwezig, ongeschreid van oud verdriet of van nieuw verdriet, dat ontstaat door een gevoel van teleurstelling "maar " vrienden te moeten zijn, terwijl er zoveel meer had gekund, droomsgewijs gesproken.

Indien een van de voormalige geliefden vriendschap wil en de ander verlangt naar romantiek, is de post-romantische vriendschap scheef en ongelijk. Er is dan veel, heel veel, vriendschappelijk geduld nodig om te wachten op een toekomst waarin de balans hersteld is. Een vriendschap die als reservemogelijkheid wordt aangeschaft ("beter dan niets") lijkt moi een doodlopend steegje.

Is het dan onmogelijk? Dat niet.

De beste kansen heeft een post-romantische vriendschap indien er gelijke verlangens zijn naar een vriendschappelijke omgang, beiden het romantische verleden afgesloten hebben en er geen restant hormonen is dat opgemaakt moet worden als de zon eens wat warmer schijnt.

Mais... gaat in een Grand Amour de liefde ooit over? En zou u aan een kleine liefde de voorkeur geven, vanwege de idee later altijd nog vrienden te kunnen worden? Het is maar wat u kiest. Alleen een klein hart kan geen grote liefde aan.

Heel modern is de vriendschap met bonus-mogelijkheden, welke laatste zich vooral in het lichamelijke bevinden. Men meent niet te kunnen leven zonder de fysieke liefde en omdat de ander nog steeds zo vertrouwd is, zet men de die activiteiten gewoon voort. "Voor zolang", heet het.

Het is een constructie, maar niet de mijne. De grote nadelen daarvan leg ik u volgende week uit. Op maandag 26 april verneemt u tevens enige opmerkingen over het nut van zelfbeheersing van moi,