Afscheid Nemen

Leiden, maandag 28 april 2003

Lieve Liefdescursisten,

Neen, ik ben niet weg. Even nog geef ik u Liefdeslessen en dan bent u aangewezen op uzelf. En op mijn Archief, waarin deze en de daaraan voorafgaande jaargangen staan opgeslagen. Een hele geruststelling, toch? Afscheid nemen van mij hoeft niet, in digitale zin ben ik altijd bij u.

In moi's geval is zulks natuurlijk een grote vreugde voor u, maar u beleeft het ook wel eens anders. Dan is er iemand die u liever, neen, laat ik het anders zeggen. Dan kent u iemand die u veel geluk gunt, zij het alleen in theorie, maar die dat vooral elders moet gaan beleven, ver van u. U wilt van die persoon afscheid nemen. Waardig. Liefdevol. En een beetje snel, als het kan.

Het is een harteloze wens, maar een van alledag helaas. Grote beloften worden even snel gedaan als verbroken, en dan zijn er slechts brokstukken waar eens twee harten samen een warm kloppend geheel vormden. Ware liefde bestaat, al duurt zij in sommige gevallen korter dan verwacht.

U wenst afscheid te nemen van iemand. Hoe moet dat?

Nooit meer iets van u laten horen lijkt een optie. Maar dan wordt die ander ongerust. Voordat u Honolulu kunt zeggen, heeft de waakzame politie uw voordeur ingeschopt om te kijken of u wellicht dood in bed lag. Achter de mannen in uniform ontwaart u het angstige gezicht van uw aanstaande ex-geliefde. Iedereen wacht op verzoenende woorden, die u gek genoeg niet kunt vinden. Neen, beter is een wat duidelijker afronding.

Per telefoon, brief, mag het per mail of via een SMS-je, of moet alles in een allerpersoonlijkst gesprek uitgepraat worden? Zoveel amourettes, zoveel mogelijkheden. Ofwel, de manier waarop u een relatie beëindigt, hangt af van de aard en intensiteit van die relatie.

Heeft u slechts enkele quasi-romantische SMS-berichten uitgewisseld, dan hoeft u niet samen naar het RIAGG om onder begeleiding een rouwproces door te maken. Een laatste SMS-bericht volstaat dan. Bent u vele jaren samenwonend geweest met gouden verlovingsring en uitzicht op huwelijk, dan is het raadzaam meer aandacht aan het afscheid te besteden. Niet opeens wegsluipen, hoor! Er is ook zoiets als Interpol en een kwaadwillende ex-verloofde seint uw portret en vermoedelijke vindplaats zo door naar Irak.

Afscheid bestaat uit een aankondiging, het daadwerkelijke uitspreken van afscheidswoorden en de verwerking daarvan.
Een aankondiging is zacht en vaak indirect van aard. U bent zwijgzamer dan gewoonlijk, kijkt gekweld uit uw ogen (theatraal aangelegde Cursisten kunnen dit beter nalaten) en zucht eens. Ook kunt u opmerkingen maken in de trant van 'wat als een van ons een ongeluk zou krijgen', die duiden op een bestaan zonder elkaar. Mocht de ander bij die suggestie volledig instorten, dan is het zaak om bijzonder voorzichtig te zijn. U moet zo veel aankondigingen doen, dat het eigenlijke afscheidsgesprek geen verrassing meer mag zijn.
Na verschillende aankondigingen, die minstens over een paar weken verspreid moeten zijn, komt het daadwerkelijke afscheid. Meestal in de vorm van een persoonlijk gesprek. Vreest u agressie of hysterie, zorg dan dat de huisdieren in een andere kamer zijn. In het openbaar afspreken is een zwaktebod; iedereen heeft recht op een eerste uitbarsting van emoties. Treinperrons zijn uiteraard uit den boze; een afscheid kan niet wreder zijn dan genomen vanuit een wegrijdende trein.
Wat te zeggen? Dat is een kwestie van moed. Geen verwijten in ieder geval. En geen valse beloften over misschien-ooit-eens-later. Doet u de ander leed met uw afscheid, betuig dan uw spijt. Oprecht. Wordt u leed gedaan, hou u vooral niet in. Dit is geen moment voor verontschuldigingen omdat u huilt. Wilt u wenen, doe het.
En de verwerking? Heeft u vragen, stel ze zo snel mogelijk. Alles wat u werkelijk wilt weten. Geen vraag is gek of dom. Vraag datgene wat in uw hart opkomt en wat u het meeste raakt als u eraan denkt.

Leermoment: afscheid is ellendig, maar 't gaat voorbij.

Verwerking is een moeilijk te doorgronden fenomeen. Ook na het ergste verdriet is het mogelijk om weer in liefde te geloven, en hoe dat moet, vertel ik u op maandag 5 mei. Bevrijdingsdag! Kan het mooier?