Les 15: Heeft u recht op liefde?
Gone with the Wind

Leiden, maandag 16 april 2012

Lieve Liefdescursisten,

Als het leven eerlijk is, hoeft u slechts een klein aantal tegenvallende liefdes te doorstaan, evenals afspraakjes die alles beloofden te zijn maar niets brachten, voordat u de ware liefde ontmoet. U rekent er eigenlijk op, dat zult u moeten toegeven. Want u heeft zoveel ellende doorstaan, nou, denk maar eens aan.. of die ene keer, toen u... ja, en dat eerste huwelijk dus, of dat derde en dus... dus heeft u nu zoveel ervaring dat u het gewoon verdient, een ware liefde. U bent eraan toe. Het moet nou maar eens gebeuren.

Ja, dat zijn mooie redeneringen die ietwat dwingend van karakter zijn. U kunt wel tien keer zo hard uw best doen, en als er dan nog geen liefde afgeleverd is, bij welke klantenservice zult u dan gaan klagen?

Het idee dat een mens recht heeft op liefde, is een aangenaam idee maar toch niet meer dan dat: een idee. Maar stel dat het in alle wetten ter wereld een diep verankerd recht zou zijn, hoe moest dat dan? Het minste dat we dan mochten verwachten is een nauwkeurige beschrijving van hetgeen de burgers onder liefde dienden te verstaan, en op welke tijdstippen, in welke hoeveelheden en op welke locaties die liefde verstrekt zou worden. Ja, en door wie. Als iedereen liefde wil ontvangen, wie zal dan die liefde geven?

U ziet dat we door het ideetje recht-op-liefde serieus te nemen, meteen in de chaos van het onvoorstelbare belanden. Zoiets wijst erop dat eerder het omgekeerde waar is: u heeft geen recht op liefde.

Akelig, nietwaar?

Toch valt het mee, op het tweede gehoor. Geen recht wil zeggen: het is niet afdwingbaar. Maar daarom kan de liefde nog wel zich overweldigend aandienen bij u, misschien morgen al. U heeft wel een kans op liefde.

In 1936 verscheen de roman Gone with the wind, geschreven door Margaret Mitchell, die iets te doen wilde hebben toen ze van een enkelbreuk moest herstellen. Dan maar wat schrijven, dacht ze. Drie jaar later zaten de bioscoopzalen vol, en rinkelde de kassa's luidruchtig. Mevrouw Mitchell had een epos gepend over Amerika, de bevrijdingsoorlogen, slavernij en vooral over veel gedoe met liefde. Het was zoals Ramses Shaffy zong: de een wil de ander, maar die ander wil die ene niet. Scarlett O'Hara (Vivien Leigh) en Rhett Butler (Clark Gable) onderhielden wat in de moderne psychologie een destructieve relatie heet. Dat kwam vooral door het fenomeen 'recht op hebben'.

Recht op elkaar, op fysieke genegenheid, op de juiste woorden op het juiste moment. Recht op een huwelijksring. Recht op meer kinderen. Recht op het huis. Recht op... nou, dat alles en meer noemden ze liefde.

Dus daar ging het mis, op alle fronten.

Een schoolvoorbeeld van een opeenstapeling van ellende, en toch Liefdescursisten, indien u de film voor de twaalfde keer ziet, hoopt u dat het deze keer goed zal aflopen. Dat is het mysterie van de romantiek.

U heeft nergens recht op, laat dat idee alstublieft los. U verlangt naar dit of dat, wat iets anders is. En u heeft een kans, vooral indien u zelf wat inzet vertoont. Hiermee zult u het moeten doen.

Dit gezegd hebbende, moet ik er meteen iets aan toevoegen. Dat beetje inzet, wat voor sommigen van u al teveel is, moet u optimaal inzetten. Vergeet de slonzige spijkerbroeken en de gemakkelijke schoenen. Volgende week vertel ik u iets over de macht van glamour aan de hand van de fabelachtige Rita "darling, are you decent?" Hayworth. Tot maandag,